(Onderaan tekst in het Nederlands)


El lunes el 23 de noviembre 2020

Nombre: Manos seguras

“Como otras herramientas, el arte tiene el poder de aumentar nuestras capacidades por encima de lo que la naturaleza nos dio originalmente. El arte compensa ciertas debilidades innatas, en este caso de la mente más que del cuerpo, que podríamos llamar fragilidades psicológicas.

Una herramienta es una extensión del cuerpo que nos permite realizar un deseo, que requerimos debido a una desventaja en nuestra composición física. Un cuchillo es una respuesta a nuestra necesidad, y al mismo tiempo incapacidad de cortar. Una botella es una respuesta a nuestra necesidad, e incapacidad de cargar agua. Para descubrir el propósito del arte, debemos preguntarnos qué necesitamos con nuestras mentes y emociones, pero se nos dificulta. ¿Cómo podría ayudarnos el arte a compensar nuestras fragilidades psicológicas? “(Botton y Armstrong, 2013).

La herramienta en tiempos de pandemia del COVID dentro de la cultura en México ha sido el ZOTE un jabón que está diseñado para lavar la ropa, pero hace mucho tiempo atrás se ha ocupado en los hospitales como jabón que los doctores usan normalmente para los protocolos de higiene para alguna intervención quirúrgica. Regresando a los tiempos de cofinanciamiento en México ha cobrado mucho auge ya que un gran porcentaje de las casas de las familias mexicanas. La gente empezó a utilizar el jabón ZOTE para su higiene cotidiano, ya sea para lavarse las manos o para la ducha.

En mi hogar el jabón rosado ocupó un espacio dentro de mi bañera desde el inicio de mi confinamiento, volviéndose en la herramienta de mi higiene personal dentro de la cuarentena, cuando llego a casa lo primero que hago es quitarme los zapatos, la ropa y depositándolo en un canasto para la ropa sucia especial para contener la ropa que utilizo cuando salgo de manera necesaria al exterior, al final entro a la ducha para al final bañarme con el jabón ZOTE. Otras de las formas que empecé a utilizar este jabón para lava mis manos cortando en porciones para mi lavado de manos cotidiano. Coincide que dentro mi formación en Artes Visuales en la Universidad Autónoma de Morelos tuvimos ejercicios de escultura con el mismo jabón para practicar y aprender a explorar distintos materiales para para esculpir. Esta herramienta se ha vuelto una herramienta significativa en donde metafóricamente y literal representa para mí la protección, un elemento para mi auto cuidado, la herramienta para mi limpieza a todos los niveles y con la que puedo sentirme protegida.

Las manos en la mayoría de mi obra es un elemento importante en donde me permiten expresar por medio de distintos gestos sobre el material en que entran en contacto. En este caso que mejor medio que el jabón ZOTE para entrar en contacto con las sensaciones contenidas, que por lo general se manifiestan en mis manos constantemente ante el estrés y la ansiedad. La situación del encierro ha sido un factor de estrés que se agrega a la lista de situaciones que la pandemia ha traído cómo causa-efecto más mis asuntos pendientes que ya cargo y ando en proceso de recuperación. Qué mejor que descargar todas las emociones, sentimientos y sensaciones por medio del contacto con mis manos y esta herramienta de la que me siento protegida y limpia simbólicamente, que a su vez puede ser un agente del recordatorio de mi autocuidado que me fortalece. Un acto simbólico de amor y auto cuidado en donde el estés se canaliza mediante el acto de estrujar y busca un cause para sublimar sensaciones no racionales que buscan una salida de una manera constructiva para movilizar la energía para resignificar.

Los actos simbólicos pueden configurarse de manera de ritual siempre y cuando le imprimas la intención y lo manejes de manera consciente, esto puede llegar a ser un aprendizaje significativo en donde procesas la información de manera corpórea y la reacomodas hacia la intención que diriges el acto conectándote a un nivel sensorial y emocional.







‘Veilige handen’

“Zoals andere werkvormen (gereedschappen) heeft kunst de kracht om onze bekwaamheden te laten groeien, om boven ons oorspronkelijk kunnen uit te stijgen. De kunst compenseert ‘zwakke’ punten die we hebben meegekregen, in dit geval bedoel ik de kwetsbare emotionele plekken, de breekbaarheid van onze psyche.
Een gereedschap is een uitbreiding van het lichaam waarmee we een wens kunnen realiseren, iets wat we nodig hebben omdat ons fysiek lichaam dat niet kan. Een mes is een antwoord op onze behoefte om iets te kunnen snijden omdat wij niet in staat zijn zelf iets in stukken te snijden met onze handen. Een fles is een antwoord op onze behoefte om water te verzamelen.
Om het doel van kunst te ontdekken moeten wij ons afvragen wat onze geest en emoties nodig hebben, we moeten ontdekken wat ons hindert. Hoe kan kunst ons dus helpen om onze kwetsbare emotionele plekken te helen, te versterken?”(Botton y Armstrong 2013)


De centrale rol tijdens Covid 19 van zeep in mijn huis
Het gereedschap in deze tijd van Covid 19 in Mexico in huis is ZOTE, een stuk zeep dat lang geleden op de markt kwam om met de hand kleding te wassen. Maar het wordt ook al een tijd in ziekenhuizen door artsen gebruikt, met name om hun handen te ontsmetten voor een chirurgische ingreep.
En daardoor werd het naast een ‘wasmiddel’ ook een middel voor de dagelijkse hygiëne, om de handen te wassen of mee te douchen. In veel huizen in Mexico is ZOTE aanwezig.

In mijn huis heeft de roze zeep ZOTA een centrale plek in mijn douche sinds de lockdown. ZOTA is teruggekeerd in mijn huis tijdens deze periode van Covid 19. Wanneer ik thuiskom is het eerste wat ik doe mijn schoenen uittrekken, mijn kleren uitdoen en in de wasmand en daarna onder de douche met ZOTA. En daarnaast was ik regelmatig mijn handen met deze zeep. Ik herken de zeep weer van vroeger toen ik op de Kunstacademie zat. We maakten met verschillende materialen beeldhouwwerken en ook met ZOPA experimenteerden wij. Nu is ZOPA voor mij bescherming zowel lichamelijk als psychisch. Het biedt me veiligheid, reinigt me lichamelijk en geestelijk.

Mijn handen zijn een belangrijk element want zij kneden de zeep en maken het tot een vorm. En ik heb contact met het materiaal. En ervaar dat er stress en onrust in mijn handen aanwezig is. Het opgesloten zijn door de pandemie veroorzaakt stress en onrust en ook speelt de vraag of ik straks verder mag met mijn baan (die ik net had).
Het is fijn om te ontladen, om te ervaren dat mijn emoties loskomen, de aanraking me goed doet. Zeker met dit materiaal dat me beschermt en schoonmaakt. Bovendien herinnert het me eraan dat ik mezelf kracht kan geven door bezig te zijn met kunst.
Het kneden van het materiaal, het vormgeven is een manier om me constructief te uiten en mijn energie weer op te laden.
Deze handelingen kunnen gezien worden als een ritueel, het maakt dat je jezelf kan ‘vernieuwen’ als het ware. Het wassen van mijn handen wordt een zintuiglijk en emotionele handeling.